Muỗi biến đổi gen có thể là đồng minh chống sốt rét

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Một nghiên cứu mới chỉ ra rằng, dù luôn được xem là vật hại nhưng muỗi có hệ miễn dịch có khả năng tiêu diệt tới 80 đến 90% kí sinh trùng sốt rét khi những kí sinh trùng này xâm nhập vào cơ thể loài muỗi.

Phát hiện mới này là một phần trong nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm tạo ra một hệ trị liệu mới cho căn bệnh sốt rét.

Muỗi được biến đổi gen kháng vi trùng sốt rét, hay thậm chí những kháng thể được tiêm vào cơ thể người sau đó được cấy trở lại vào muỗi, một ngày nào đó có thể khống chế bệnh sốt rét hiệu quả hơn những chiếc vợt muỗi người ta vẫn dùng hiện nay.

Triển vọng chống lại bệnh sốt rét tăng gấp 3 lần

Khi kí sinh trùng sốt rét ở trong cơ thể muỗi, số lượng của chúng giảm xuống. Vì vậy, một vài chuyên gia nghĩ rằng sẽ hiệu quả hơn nếu tấn công bệnh sốt rét ngay ở côn trùng trước khi chúng xâm nhập vào cơ thể người mang mầm bệnh.

Hiểu được cơ chế kháng bệnh sốt rét của hệ miễn dịch loài muỗi là một phần quan trọng trong việc đưa kế hoạch trên vào thực nghiệm.

Hiện nay, các nhà nghiên cứu cho biết, họ đã tìm ra cơ chế hoạt động của khả năng tự vệ ở muỗi.

Trong máu loài muỗi chứa phức hợp của 3 loại protein, chúng bao bọc quanh một kí sinh trùng sốt rét, chọc thủng lớp màng bảo vệ của nó và kiểm soát tất cả các thành phần quan trọng khác – theo lời ông George Christophides, nhà sinh học tại trường Đại học Hoàng gia Luân đôn, đồng tác giả của báo cáo được trình bày trong Tạp chí Khoa học số ra ngày 10.4.

Những nhà nghiên cứu trước đây cũng đã nhận diện được 3 loại protein này và lưu ý rằng một trong số chúng có thể tương tự như các loại protein có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, vi trùng ở người và các loài động vật khác.

Cơ chế hoạt động

Với cách tiếp cận sử dụng muỗi để khống chế bệnh sốt rét, điều đó là khả thi trong dài hạn – các nhà nghiên cứu cho biết. Có một vài cách để thực hiện điều này.

Trong một viễn cảnh, các nhà khoa học có thể tạo ra những chủng muỗi biến đổi gen. Chúng có hệ thống miễn dịch được kì vọng là có thể tiêu diệt kí sinh trùng sốt rét.

Điều quan trọng là cần tìm ra cơ chế tạo gen – nhân tố đem lại cho những gen chống bệnh sốt rét những ưu điểm có chọn lọc và giúp chúng phát tán nhanh chóng trong quẩn thể muỗi tự nhiên thông qua việc sinh sản – ông Gregory Lanzaro, giám đốc phòng thí nghiệm di truyền học Vector của trường đại học California nói.

Chưa có người nào tìm ra được phương pháp làm điều này cho loài muỗi. Tuy nhiên, trung tâm phòng chống bệnh Hoa Kì đã thử nghiệm một lý thuyết tương tự đối với loài rệp hút máu như là một cách để ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh nan y chết người Chagas, ông Lanzaro cho hay.

Một phương án khác là phát triển những kháng thể có thể chống chọi lại những kí sinh trùng từ giai đoạn đầu, sau đó, cấy những kháng thể này vào côn trùng thông qua máu người.

Theo ông Jacobs-Lerona, giáo sư vi trùng học và miễn dịch học phân tử của Viện nghiên cứu bệnh sốt rét Johns Hopkins, hệ miễn dịch loài muỗi không thể tự sản sinh ra kháng thể. Vào thời điểm kí sinh trùng xâm nhập vào cơ thể người, chúng đã trưởng thành và tìm ra cách thoát khỏi hệ miễn dịch của cơ thể người

Tuy nhiên, khi ta tiêm kháng thể chống sốt rét vào cơ thể người, những kháng thể này có thể tiếp tục được truyền sang muỗi khi muỗi đốt những người này – Jacobs - Lorena cho hay.

Nếu được kết hợp với một liều vắc xin phòng ngừa thứ hai, khả năng đó hoàn toàn có thể xảy ra.

“Người ta đang thử nghiệm loại vắc xin có hiệu quả một phần trong việc bảo vệ con người.” – ông Jacobs-Lorena nói – tuy nhiên, loại vắc xin đó cũng như các loại vắc xin phòng ngừa sự lây lan khác không thể có hiệu quả 100% nếu không được kết hợp lại với nhau.

Chưa thể ứng dụng ngay

Tiếp cận những kĩ thuật phòng người bệnh sốt rét theo mô hình di chuyển kí sinh trùng sốt rét là việc làm không hề dễ dàng và không thể thực hiện trong ngày một ngày hai.

Cơ chế phức hợp 3 loại protein này không phải là nhân tố duy nhất liên quan đến khả năng chống chọi sốt rét của loài muỗi. Và nghiên cứu mới này chưa đem đến cho mọi người một bức tranh đầy đủ.

Công trình này được tiến hành sử dụng mẫu kí sinh trùng là một phiên bản của bệnh sốt rét thích ứng với loài gặm nhấm hơn là loài người – và những con muỗi đem thí nghiệm thường khác biệt về gen so với họ hàng hoang dã của chúng.

Những nghiên cứu tiến hành theo cách này không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác những gì diễn ra trong môi trường tự nhiên – ông Lanzaro tại Đại học California và ông Jacobs-Leorena của Đại học Johns Hopkins đều chia sẻ quan điểm này.

“Nghiên cứu trong những năm gần đây đã chỉ ra rằng, muỗi phản ứng rất khác nhau đối với một loại kí sinh trùng lạ, trái ngược với những con kí sinh trùng mà muỗi đã quen thích ứng” theo lời ông Jacobs-Lorena.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, phát hiện mới này là một kết quả quan trọng, tuy nhiên, nó vẫn cần được xác nhận một cách chắc chắn hơn đối với kí sinh trùng ở người.

(Theo Tạp chí Hoạt động Khoa Học)

Các tin mới hơn :

• Muốn giảm béo và ngủ ngon: hãy hạn chế xem tivi
  Một nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Mỹ phát hiện nếu như giảm thiểu thời gian xem tivi người trưởng thành sẽ tiêu hao nhiều năng lượng hơn. 
   (25/12/2009)
• 10 cách giúp giảm stress hiệu quả
   Công việc khiến bạn căng thẳng và mệt mỏi, đó là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống hiện đại. Vậy làm thế nào để giảm stress nhanh nhất, hiệu quả nhất?
   (25/12/2009)
• Nên uống rượu dưới ánh sáng đỏ
  Chúng ta sẽ cảm thấy rượu vang ngon hơn khi uống trong phòng có ánh sáng màu xanh dương hoặc đỏ, các nhà tâm lý học cho hay.
   (17/12/2009)
• Nghịch bẩn tốt cho trẻ
  Trẻ con nên được bố mẹ cho phép nghịch bẩn - các nhà khoa học tuyên bố, sau khi tìm thấy việc sống quá sạch có thể làm suy yếu khả năng tự lành của da.
   (25/11/2009)
• Những người có bệnh khi đi máy bay hãy thận trọng
  Ở độ cao hàng nghìn mét và tốc độ di chuyển hàng trăm km/h bạn có thể gặp một số vấn đề về sức khoẻ. Khi ngồi bất động trên ghế máy bay máu từ chân về tim không được sự co rút trợ giúp sẽ bị sức hút trái đất kéo xuống. Những tế bào máu bị kéo giãn ra và kết lại thành những sợi máu đông dài nhiều khi lên tới hơn một tấc đó chính là hội chứng DVT - chứng máu cục tĩnh mạch.
   (24/11/2009)

Các tin đã đưa :

• Hút thuốc khi mang thai gia tăng nguy cơ hung hăng ở con trẻ
  Những phụ nữ hút thuốc trong thời gian mang thai có nguy cơ sinh những đứa con hung hăng, theo như một nghiên cứu của Canada và Hà Lan được công bố trên tạp chí Development and Psychopathology- Sự phát triển và bệnh học tâm lý.
   (01/10/2009)
• Vitamin và chất dinh dưỡng – 12 điều nên biết trước khi uống những thứ này
  Khi còn bé chúng ta lớn lên với khái niệm rằng, vitamin cung cấp ‘chìa khoá’ cho cơ thể phát triển. Nếu không có các vitamin thích hợp, chúng ta sẽ không phát triển ‘cao lớn’ mà thay vào đó sẽ trở nên yếu ớt và vô dụng. Hiện nay chúng ta có thể mua vitamin với số lượng lớn và uống theo dạng viên bất kỳ lúc nào chúng ta cần. Dường như chỉ sau một tuần chúng ta đã biết được ‘điều kỳ diệu’ mà các vitamin mang lại. Vitamin C sẽ phòng ngừa bệnh cảm, vitamin E giúp ngăn ngừa bệnh Alzheimer và vitamin D trị bệnh ung thư.
   (29/09/2009)
• Làm sáng tỏ về những lợi ích cho sức khoẻ của tỏi
  Một nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra được lý do tại sao tỏi rất tốt cho chúng ta.
   (29/09/2009)
• Phụ nữ mơ thấy ác mộng, đàn ông mơ về tình dục
  Phụ nữ thường mơ thấy ác mộng nhiều hơn đàn ông, nhưng đàn ông lại mơ về tình dục nhiều hơn phụ nữ, một nghiên cứu gia người Anh cho biết.
   (29/09/2009)
• Không ăn sáng thì sẽ quan hệ tình dục sớm hơn
  Có nhiều ý kiến về những mối liên quan giữa thực phẩm và tình dục, nhưng các nhà khoa học đã đưa ra một phát hiện mới: những người trẻ bỏ qua bữa ăn sáng có khuynh hướng mất đi sự trong trắng sớm hơn.
   (29/09/2009)